نظریۀ زبانشناختی «سیستمی- نقشی» مایکل هلیدی یکی از نظریه های نقش گراست که بر نقش اجتماعی و بافتی زبان بسیار تاکید می ورزد. هلیدی بر این باور است که نقش و نظام دو مفهوم بنیادین زبان هستند؛ لذا سه فرانقش برای زبان در نظر می گیرد؛ فرانقش های اندیشگانی، بینافردی و متنی که مخاطب را یاری می کنند تا معنا را دریابد. در این میان نباید از بافت موقعیتی و فرهنگی غافل شد؛ زیرا بافت، شرایط را برای خلق یک اثر ادبی فراهم می سازد، همان طور که یحیی سماوی شاعر معاصر عراقی با توجه به بافت و شرایط سیاسی و اجتماعی وطن خویش، قصیده "هموم عراقیه" را خلق کرده است. پژوهش حاضر در نظر دارد با روش توصیفی – تحلیلی، قصیده هموم عراقیه را با توجه به رویکرد سیستمی – نقشی هلیدی تحلیل و بررسی کند. با بررسی هایی که در شعر این شاعر انجام شد، این نتیجه به دست آمد که شاعر به وسیله تنها سلاح خویش، یعنی شعر، افکار و اعتراضات خویش را علیه بی عدالتی، اشغالگران آمریکایی و هم چنین رژیم حاکم بر عراق با صراحت و شجاعت بیان می کند و بر شکوه از دست رفته وطنش حسرت می خورد؛ لذا بیش ترین وجه به کار رفته در این قصیده از نوع اخباری است.
