فرهاد حیدری

سامانه های دارورسانی، فناوری انتقال هدفمند عوامل درمانی هستند. نانوکامپوزیت‌های پلیمری به عنوان حامل‌های دارویی، با مزایایی از جمله هدف گیری انتخابی و کنترل آزاد، حفاظت از مواد مورد نظر و افزایش زمان ماندگاری در گردش خون در بدن جهت تحویل هدفمند دارو، هم از پلیمرهای زیست تخریب پذیر و هم از انواع غیر زیست تخریب پذیر ساخته می‌شوند، که در سال‌های اخیر نوع زیست تخریب پذیر آن‌ها به دلیل توانایی در رهش ملایم دارو، جلوگیری از تخریب دارو وامکان بارگذاری مقادیر بالای دارویی توجه قابل ملاحظه‌ای را به عنوان سیستم‌های بالاقوه برای دارورسانی به خود اختصاص داده‌اند. در مراحل انجام این پژوهش با هدف بهبود بازده بارگذاری و رهش داروی دیکلوفناک، نانوکامپوزیت‌های پلیمری بر پایه پلیمرهای زیست تخریب پذیر نشاسته، پلی‌وینیل‌الکل و کربوکسی‌متیل‌سلولز ترکیب شده با نانوذرات و در مراحل بعد نانوکامپوزیت‌های پلیمری بر پایه پلیمرهای پلی‌وینیل‌الکل و کیتوسان همراه با نانوذرات سنتز شدند. بدین منظور در مرحله اول ابتدا نانوذرات FeOOH سنتز گردید. همچنین نانوذرات مغناطیسی BaFe12O19 و نانوذرات هسته-پوستهFeOOH /BaFe12O19 سنتز شدند و کاربرد آن‌ها به عنوان جزئی از ساختار دارویی در کنترل میزان رهش دارو بررسی شد. بدین منظور در آزمایشگاه محلول هایی با pH مشابه خون بدن انسان تهیه گردید و رهش داروی دیکلوفناک از نمونه‌های پلیمری محتوی نانوذره و فاقد نانوذره تحت 4/7 pH=در دمای 37 درجه سانتیگراد بررسی شد. جهت دستیابی به سیستم رهش کنترل شده، رهش داروی دیکلوفناک از نمونه با ترکیب درصد‌های متفاوت از اجزای نانوکامپوزیت مورد بررسی قرار گرفت و پروفایل رهش داروی دیکلوفناک رسم گردید، نانوکامپوزیت پلیمری محتوی نانوذرات، رهش آهسته تر و ملایمی نسبت به نمونه‌های فاقد نانوذره داشتند. در بین نمونه‌های سنتز شده، ساختار‌های محتوی نانوذره هسته-پوسته با کد F18 وS17 رهش کندتر و پایدار‌تری را نسبت به مقادیر بهینه نمونه‌های محتوی نانوذرات هگزافریت باریم با کد F14 وS15 و هیدروکسید‌ اکسید آهن با کد F13 وS12 داشتند. همچنین برای مشخصه یابی نانوساختار‌های سنتز شده از آنالیز هایی مانند FTIR ،XRD ، VSMوSEM بهره برده شد. در ادامه ضمن بررسی رفتار تورمی وکاهش وزن نمونه‌ها و همچنین سرعت نفوذ آب نمونه‌ها، نتایج حاصل از رهش دارو از نمونه ها با مدل های سینتیکی مرتبه صفر، مرتبه اول، هیگوچی و کورسمیر-پپاس تطبیق داده شد، همچنین مکانیسم رهش دارو از ساختار های دارویی تهیه شده مورد بررسی قرار گرفت.