تاریخ اسلام و به ویژه در دوره پر فراز و نشیب خلافت پانصد ساله عباسی حکایت از این واقعیت آشکار دارد که تشبث و استناد به خواب و رؤیاء در راستای طرح و اثبات بعضی از ادعاها و یا توجیه، تعلیل و یا تحلیل برخی تصمیمات مهم سیاسی، نظامی، مذهبی و اجتماعی سیاستی مرسوم و متداول در این حاکمیت بوده است. خلفای عباسی و کارگزاران آنان همان گونه که از اعتقادات رایج در جامعه و مورد قبول افکار عمومی برای رسیدن به اهدافشان بهره می گرفتند، از تظاهر و حتی با جعل رؤیاء -به عنوان حالت برقراری ارتباط با مبداء غیب و الهام گرفتن از عالم قدسی و ماورایی- در انجام اقدامات و توجیه سیاستهایشان سود می جستند. این اقدام آنان با توجه به مشکلات و چالش های مشروعیتی، سیاسی، مذهبی و اجتماعی در طول حکومت طولانی بر جامعه اسلامی، اهمیت و ضرورت دو چندان مساله رؤیاء و توسل به آن را در سیاست عباسیان به تصویر می کشد. پژوهش حاضر به روش توصیفی –تحلیلی و با ارائه بحثی نظری، به کالبد شکافی این موضوع مهم در تاریخ اسلام پرداخته است؛ دغدغه ای که تا تاریخ معاصر جهان اسلام تداوم یافته است.
