پایش واقعی وضعیت آلودگی هوا، نیازمند توزیع مناسب و دقیق ایستگاه ها درکل منطقه مطالعاتی است که مکان یابی ایستگاه های پایش کیفیت هوا را می توان با استفاده ازترکیب سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و هوش مصنوعی (الگوریتم ژنتیک) عملی ساخت. لذا در این تحقیق و نظر به اهمیت و دسترسی به داده ها برای مکان یابی ایستگاه های پایش، معیارهای مشخصی برای شناسایی مکان مناسب ایستگاه ها پایش قابل شناسایی است و با تلفیق آنها می توان به نتایج بسیار روشنی دست یافت. معیارهای تراکم جمعیت، کاربری صنعتی، معابر اصلی، فاصله ازایستگاه های اتوبوس، فاصله ازتقاطع ها و فاصله از درختان (فضای سبز وپارک) در مکان یابی ایستگاه ها موثر هستند. پس از استخراج معیارها ، شناسایی وآماده سازی تمامی معیارها وعوامل مؤثر بر مکان یابی، وزن معیارها از طریق مدل ANP محاسبه شد. پس از آماده سازی لایه های مربوطه، هریک از نقشه ها به صورت لایه های رستری در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (Arc GIS) تهیه شدند. لایه های اطلاعاتی، پس از ارزشگذاری با یکدیگر تلفیق شدند ودرآخر، نقشه مناطق بهینه برای احداث ایستگاه های سنجش کیفیت هوا تهیه شد. نتایج پژوهش گویای آن است که از مجموع 68/103 کیلومتر مربع مساحت منطقه مورد مطالعه، حدود 56/19 کیلومتر مربع ازمنطقه دراولویت اول (بسیار مناسب)، 33/20 کیلومتر مربع آن دراولویت دوم (مناسب)، 99/21 کیلومتر مربع در اولویت سوم (نسبتا مناسب)، 24/21 کیلومتر مربع دراولویت چهارم (نامناسب) و56/20 کیلومترمربع در اولویت پنجم (بسیار نامناسب) برای جانمایی ایستگاه ها است. در انتها، برای اطمینان از مکان بهینه نقشه نهایی GIS، مجدداً منطقه ازلحاظ مکان های بهینه مطالعه و بازبینی شد.این مطالعه با استفاده ازالگوریتم ژنتیک انجام شد که نتایج این بخش نشان داد که 10 نقطه برای مکان ایستگاه های پایش انتخاب و تعیین شده است. نقاط بهینه ی حاصل الگوریتم ژنتیک با پهنه بسیارمناسب و مناسب حاصل از روش ANP انطباق داشته که این خود نشان دهنده ی دقت پژوهش و اطمینان از یافتن صحیح نقاط بهینه از طریق مدل است.
