آزاده کاظمی

وجود نورهای مصنوعی بیش از حد در شب نوعی از آلودگی های زیست محیطی بسیار مهم به نام آلودگی نوری ایجاد می کند. در این پژوهش به منظور بررسی روند تغییرات آلودگی نوری شهر اراک طی دوره زمانی (1997، 2005، 2007، 2009) و (2018-2013) میلادی با استفاده از تصاویرماهواره ای DMSP-OLSو Suomi-NPPو سیستم اطلاعات جغرافیایی نقشه های آلودگی نوری آن و نیز نقشه های کاربری اراضی سال های (1997،2009، 2018) میلادی با استفاده از نرم افزار Google earth و Arc mapتهیه شد. ارتباط آلودگی نوری با مصارف برق کاربری های مختلف شهری و تولید گازهای گلخانه ای ناشی از مصرف برق با رسم نمودار تغییرات و پراکندگی مشخص شد. به منظور ارائه ی سیستم مدیریت محیط زیست برای کاهش اثرات آلودگی نوری، مالیات های زیست محیطی (مالیات سبز) پیشنهاد و نرخ بهینه ی مالیات سبز بر تولید گازهای گلخانه ای مربوط به آلودگی نوری 2018-2013 میلادی محاسبه و در راستای مدیریت، آلودگی نوری در سطح پنج منطقه ی شهر اراک بررسی شد. نتایج نشان می دهد میزان آلودگی نوری سال-های 2009-1997 نسبت به سال های 2018-2013 بیشتر است. وسعت کاربری ساختمانی، صنعتی و فضای سبز نیز طی سه دهه افزایش و کاربری کشاورزی و بایر کاهش یافت. مصرف برق روشنایی معابر در هر دو دوره ی زمانی بالاترین ارتباط را با آلودگی نوری داشت و مصرف برق کاربری تجاری که طی سال های 2009-1997 دارای کم ترین ارتباط با آلودگی نوری بود، طی سال-های 2018-2013 این ارتباط بیشتر شد. سهم آلودگی نوری در تولید گازهای گلخانه ای ناشی از مصرف برق طی دوره ی 2018-2013 بیش از دوره ی 2009-1997 بود. به ترتیب، مناطق دو، پنج و یک شهر اراک (بخشی از فضای سبز و کاربری ساختمانی) در معرض آلودگی نوری و مناطق سه و چهار فاقد سطوح بالای نورهای شبانه شناسایی شد.