امیر انصاری

منطقه شکار ممنوع تالاب میقان اراک در مرکز کشور ایران و در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد. این منطقه در فصل گرما با داشتن شرایط کویری و بیابانی بعنوان یکی از 187 کانون مهم بیابان زایی و انتشار گرد و غبار در مرکز کشور و مجاور کلان شهر اراک می باشد، این مطالعه با استفاده از روش Maxent با 8 متغیر رطوبت خاک، فرسایش بادی، دمای هوا، کاربری اراضی، شاخص پوشش گیاهی، سرعت باد، بارندگی، جنس خاک و 200 نقطه کانون بروز گرد و غبار انجام شد. با استفاده از فرمول EPA نرخ انتشار محاسبه گردید. غلظت انتشار گرد و غبار توسط نرم افزار SCREEN3 for Windows مدلسازی گردید. نتایج نشان می دهد مساحت 48/11123هکتار معادل 30/46 درصد از محدوده منطقه شکار ممنوع تالاب میقان بعنوان کانون انتشار گرد و غبار می باشد، اعتبار مدل معادل (844/0) است که نشانگر عملکرد عالی روش Maxent می باشد. در بین متغیرها بیشترین اثرگذاری در انتشار گرد و غبار به ترتیب مربوط به سرعت باد، فرسایش بادی، رطوبت خاک، جنس خاک و کاربری اراضی می باشد. میزان نرخ انتشار گرد و غبار از تالاب میقان برابر 71/1067 تن بر سال است. غلظت گرد و غبار در فصل تابستان در شرایط بهینه جوی افزایش گرد و غبار ، کلاس F و D در فاصله 10 کیلومتری از کانون انتشار گرد و غبار حداکثر 97/214 میکرو گرم بر متر مکعب و در شرایط جهت باد 90 درجه (از شرق به غرب) در فاصله 751/2 کیلومتری حداکثر 31/113 میکرو گرم بر متر مکعب می باشد. با تطبیق دادهای مدلسازی شده و داده های واقعی مشخص گردید داده های مدلسازی شده از درستی و صحت قابل قبولی برخوردارند. راهکارهای مناسب شامل: کنترل فرسایش بادی با استفاده از روش های بیابان زدایی، تامین نیاز آبی تالاب میقان و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی می باشد