1403/02/21

علی اصغر میرزایی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم انسانی
نشانی: دانشگاه اراک- گروه تاریخ
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
ردش نخبگان سیاسی و خاستگاه اجتماعی آنها در جامعه عصر صفوی از آغاز تا پادشاهی عباس اول(700ه تا 1035ه)
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده
کلیدواژه‌ها
نخبگان حاکم، شاه، قزلباش ها، دیوانسالاری، قدرت، گردش نخبگان
سال 1392
مجله فصلنامه مطالعات اجتماعي تاريخ اسلام
شناسه DOI
پژوهشگران علی اصغر میرزایی

چکیده

در عصر صفوی، جامعه ایران دستخوش تحولاتی شد که تعادل نظام اجتماعی ایران را برهم زد و سبب تضعیف نخبگان قدیمی و پدیدار شدن نخبگان جدیدی در درون طبقات حاکم گردید. نخبگان حاکم یا اعمال کنندگان مستقیم قدرت سیاسی در آن دوران عبارت بودند از صوفیان و قزلباش ها. نخبگان جدید نیز که شامل دیوانسالاران، گرجی ها و چرکس ها و روحانیون بودند در نقش های مختلف ظهور نمودند. بررسی منابع نشان می دهد که پذیرش نخبه در ساختار قدرت حکومت صفوی، مبتنی بر اراده شاهان و خواست آنها، و گردش نخبگان در جامعه، تابعی از شرایط نبرد قدرت در نوک هرم اجتماعی بود. جابجایی در کانون های قدرت و به دنبال آن، گردش بین نخبگان، دارای گردش و جابجایی با سطح بیرونی جامعه بود نه گردشی درون گروهی. گردش نخبگان در این دوره، به طور کامل منجر به حذف نخبگان قدیمی از گردونه قدرت نشد. حال پرسش این است که گردش نخبگان در پادشاهی صفوی متاثر از چه عواملی بود؟ در این مقاله ضمن بررسی جامعه ایران، چگونگی و میزان وقوع گردش نخبگان در عصر صفوی بررسی می شود.