ترجمهگری ژانر شعر به سایر زبانها همیشه به چند دلیل مسئلهساز بوده است. نخست، ترجمهگری متون ادبی با دشواریهای خاص همراه است؛ دوم، متون منظوم نیز بهسبب کیفیاتی خاص به زبانی دیگر سخت ترجمهپذیر جلوه میکنند؛ سوم، سبک و سیاق شاعر در ترجمه به «بدیلی» کمرنگ از اصل بدل میشود؛ چهارم، ترجمهگری شعر از رهگذر هوش مصنوعی نیز مسئلهساز است. این مقاله میکوشد بهشیوه کیفیتبیینی و با کمک ابزارهای هوش انسانی و ماشینی برخی از این مسائل را در پرتو برگردانهای فارسی فنون ادبی غزل ۶۲ شکسپیر بررسی کند. هدف اصلی توجه به چالشهای پیشرو در ترجمه فنون ادبی است. فرزاد ترجمهای روان؛ موقر، ترجمهای بهنسبت آزادانهتر و شفا، ترجمهای وفادار به مضمون و طبیبزاده، ترجمهای بسنده و پذیرفته از غزلواره ارائه کردهاند. از میان ابزارهای هوش مصنوعی، گوگل ترجمهای تقریباً نزدیک به متن اصلی و تحتاللفظی؛ بات تلگرامی، ترجمهای کاملتر و روانتر و اوپن چت جیپیتی، ترجمهای دقیقتر و نزدیکتر به هوش انسانی از غزلواره ارائه کردهاند. به نظر میرسد ترجمه ادبی بهویژه شعر از رهگذر ترجمه ادبی نیاز به خلاقیت هوش انسانی دارد تا حضور «بدیل» خود را به «اصل» نزدیکتر کند.