بحث اصلی این است که چگونه نظام ترجمه در برآمدن و تکون نظامگان ادبی پیشا-مشروطه نقش ایفا می‌کند. ترجمه به مثابه ابزاری برای ایجاد تغییر و تحول نه فقط در ارکان سیاسی و اجتماعی جامعه، بلکه در تکوین و تکون نظامگان فرهنگی-ادبی جامعه از رهگذر نظام مطبوعات و به ویژه، کمک به ایجاد ژانرهای ادبی تازه تولد یافته عمل می‌کند. در عصر پیشا-مشروطه، رواج ترجمه در قالب یک نظام با خود الگوهای نو و تازه به همراه می‌آورد که پیشتر در جامعه سابقه نداشته‌اند. به نظر می‌رسد می‌توان از منظر نظریۀ نظامگان پیشنهادی اون-زهر که دربارۀ جایگاه اقماری و هسته‌ای ادبیات ترجمه‌شده بحث می‌کند، از جایگاه نظام ترجمه در عصر پیشا-مشروطه، چشم‌اندازی روشن‌تر در تصور آورد. در مجموع، ترجمه کمک می‌کند سبک نوشتاری منثور جای سبک منظوم را بگیرد و نظام ترجمه در کنار
