ابوالفضل حری

این جستار قصد دارد مشخص کند چگونه سه مترجم فارسی رمان به سوی فانوس دریایی اثر وولف، دیدگاه و گفتمان غیرمستقیم آزاد را به مثابه دو مؤلفه بنیادین این متن روایی در پرتو روش شناسی آمیخته مفهومی- تجربی و از رهگذر برخی روشها شامل اشارتگرها، نظام وجه نمایی و نظام گذرایی در قالب الگوی «روایت شناسی ترجمه محور»، به فارسی برگردانده اند. به دیگر سخن، این نوع روایت شناسی که در واقع، الگویی ترکیبی است و بر سه فراکارکرد هلیدی (1985/1994)، طبقه بندی چهارگانه آسپنسکی (1973)، روایت شناسی ژنت (1972/1980)، چهار نوع روایت پیشنهادی فاولر (1986/1996) و الگوی دیدگاه پیشنهادی سیمپسون (1993) استوار است، نشان می دهد که چگونه سه مترجم فارسی سه نوع دیدگاه «زمانی-مکانی»، «روان شناختی» و «عبارت شناختی» را در سه ترجمه رمان به سوی فانوس دریایی وولف برگردانده اند. در همین راستا، این جستار، در وهله نخست، برخی عبارات اشارتگری پربسامد را به مثابه شاخص های دیدگاه زمانی- مکانی، سپس، برخی افعال وجه نمای پربسامد را به مثابه شاخص های دیدگاه روان شناختی، و در نهایت، دیدگاه «عبارت شناختی»، را از رهگذر نظام گذرایی در رمان و سه ترجمه آن بررسی و نمونه ها و شواهدی را ارائه می کند. در مجموع، سه مترجم تلاش کرده اند، گرچه به انحای مختلف، انواع دیدگاه و گفتمان غیرمستقیم آزاد را به مثابه شاخص سبکی رمان وولف به فارسی برگردانند. صالح حسینی موفق شده هم ویژگی های سبکی رمان و نویسنده اش را در زبان فارسی حفظ کند، و هم تا آنجا که ممکن است؛ کیهان حد میانه را رعایت کرده، و بجانیان بیش از اندازه خواسته است دقیق ترجمه کند که گاه، ناموفق هم بوده است