پلهای قوسی بنایی از جمله سازههایی هستند که طی سالیان متمادی، به دلایل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی احداث شدهاند. در حال حاضر پلهای تاریخی متعددی در ایران وجود دارد که تعدادی از آنها همچنان در شبکه حمل و نقل ریلی و جادهای و یا تحت عبور عابر در معرض بارگذاری بوده و کاربری خود را حفظ نمودهاند؛ از این رو ارزیابی عملکرد واقعی آنها در برابر بارهای وارده، به منظور نگهداری از آنها و نیز حفظ یا ارتقای سطح ایمنیشان ضروری است. پل تاریخی «دوآب» که حدوداً در 40 کیلومتری شهر اراک قرار دارد، از جمله بناهای تاریخی و با ارزش استان مرکزی است. از آنجا که تاکنون مطالعه خاصی بر روی سازهی این پل انجام نگرفته بود، پژوهش پیش رو با هدف ارزیابی آسیبپذیری لرزهای این بنای تاریخی تعریف شد. ابتدا آزمایش غیرمخرب ارتعاش محیطی با هدف تعیین بسامد طبیعی و شکل مودی بنا بر روی سازهی مذکور انجام شد. سپس برای اسختراج ابعاد و هندسهی دقیق بنا از تکنیکهای کارآمد نظیر روش فتوگرامتری بُرد کوتاه استفاده شد. پس از آن مدل اجزای محدود سازه با استفاده از اطلاعات مراحل قبل ایجاد شد. مشخصات مکانیکی مصالح به کار رفته در بنا با انجام تحلیل مودال و مقایسه نتایج حاصله با نتایج آزمایش ارتعاش محیطی کالیبره شد. در مرحلهی انجام تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی، ابتدا تحلیل تحت اثر یکی از مخربترین زلزلههای تاریخ کشور، زلزله رودبار و منجیل سال 1369، صورت گرفت و مشخص شد پل دوآب در اثر زمین لرزه مذکور خسارات جدی خواهد دید؛ به طوری که پایداری کلی خود را از دست خواهد داد. نتایج بخش عددی در این مرحله نشان داد که خرابی پل از قوس شروع شده و در تاج قوس به سمت دیوار اسپندرل و تاج پل پیش میرود و با توجه به پیوستگی خرابیها از پایه تا قوس، خرابیها تا فروریزش کامل ادامه پیدا خواهد نمود. در مرحله بعد، به منظور ارزیابی دقیقتر، با استفاده از زلزله متناسب با ساختگاه، سازه مورد مطالعه تحت اثر تحلیل دینامیکی قرار گرفت. در این حالت مشخص شد پل دچار آسیب جزئی در محل تاج قوس خواهد شد و از اینرو پایداری کلی سازه حفظ شده و میتوان امیدوار بود که این سازه شکوهمند تاریخی به نسلهای بعدی نیز انتقال پیدا خواهد نمود. در پایان، پیشنهاد میشود برای مطالعات بیشتر و تصمیمگیری دقیقتر، تحلیل غیرخطی سه بُعدی پل به همراه استخراج مشخصات مصالح برای تعیین میزان فرسودگی آنها انجام شود.
