سیداسداله محسنی موحد (بازنشسته)

با توجه به ضرورت برآورد تبخیر- تعرق در مدیریت منابع آب، برنامه ریزی آبیاری و ارزیابی اثرات تغییر کاربری اراضی بر روی بازده وتأمین نیاز آبی گیاهان، تعیین دقیق تبخیر-تعرق گیاه مرجع بسیار مهم و حیاتی می باشد . با تو جه به مشکلات متعددی که در ب ه کارگیری لایسیمترها وجود دارد، استفاده از مدل هایی که بتوانندا ین فر آیند را با دقت نسبتا مطلوبی شبیه سازی و برآورد نما یند، امری ضروری بنظر می رسد. در این راستا، مدل های تبخیر -تعرقی که به مولفه های تابش نیاز دارند، ب ه دلیل عدم دسترسی به داده های واقعی تابش، کمتر مورد استقبال کاربران قرار گرفته است . در این تحقیق، 4 مدل تبخیر -تعرق گ یاه مرجع : و پنمن -مانتیث فائو با تابش ایرماک ،(PMF56) پنمن -مانتیث فائو 56 ،(JH جنسن -هیز ( 2 ،(JH جنسن هیز اصلاح شده ( 1 (Rs) در اقلیم سرد نیمه خشک مورد ارزیابی قرار گرفت . تابش کل (ETo) برای تخمین تبخیر -تعرق مرجع روزا نه چمن (PMFI) مورد نیاز با 4 مدل شامل : آنگستروم، پاتریج، دانشیار و صباغ محاسبه شد . در مجموع، 16 سناریوی مختلف تولید و تحت بررسی بدست آمده با داد ه های چهار لایسیمتر زهکش دار در دوره رشد (اردیبهشت آبان) برای دو سال ETo قرار گرفتند . واسنجی نتایج انجام گرفت . نتایج بررسی نشان داد که از 16 سناریوی مطالعه شده، t و ،MBE ،RMSE ،R و با استفاده از معیارهای آماری 2 را در سطح ETo مدل جنسن -هیز که معادله تابش دانشیار در آن ب ه کار گرفته شده است، در مقایسه با سایر مدل ه ا، مقدار نتایج .(R2 >0 /. در اقلیم سرد نیمه خشک همدان برآورد م ی نماید ( 85 PMF و با دقتی بهتر از مدل 56 ( p< % معنی دار ( 5 محاسبه شده ب ه روش پاتریج و تابش خالص محاسبه شده ب ه روش ایرماک، از نظر دقت (Rs) با تابش کل PMF برآورد مدل 56 برآورد در جایگاه بعدی قر ار گرفت . اگر چه استفاده همه گیر از مدل تابش آنگستروم، در اغلب سناریوهایی که از مدل تابش آنگستروم استفاده شده بود، نتایج مطلوبی ب ه دست نیامد . این تحقیق نشان داد، در صورتی که مدل مناسب تابش ب ه کار برده شود،نمود . PMF را جهت تخمین مقدار تبخی ر-تعرق مرجع روزانه جایگزین مدل های ترکیبی نظیر 56 ETo می توان مدل های ساد ه تر با هدف استفاده بهینه از مدل های تابش در سایر اقلیم ها نیز توصیه می گردد. ، ETo تکرار این تحقیق برای محاسبه