پژوهش حاضر با هدف واکاوی سناریو های محتمل روندهای نوظهور در آموزش و یادگیری دروس معارف دانشگاه ها انجام شد. رویکرد پژوهش، آینده پژوهی و روش اجرای تحقیق کیفی از نوع تحلیل مضمون بود. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیات علمی و متخصصان حوزه معارف اسلامی و تعلیم و تربیت بودند که تعداد 40 نفر از آنها با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و فرایند انتخاب حجم نمونه تا اشباع نظری ادامه داشت. برای پاسخ‌گویی به سوالات پژوهش از مدل چشم اندازسازی ارگون استفاده شد که دارای مرحله ترسیم نیمرخ، پویش منابع و سناریوی محتمل، آینده تصویر شده، بیانیه چشم انداز و برنامه اقدام و اجرایی چشم انداز بود. ابزار گردآوری داده مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که با مطالعه اسنادی و کتابخانه ای تعداد 6 سوال برای مصاحبه طراحی و مورد تایید متخصصان قرار گرفت. داده ها با استفاده از تحلیل تماتیک مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد از دید متخصصان حوزه تعلیم و تربیت و معارف اسلامی، در افق ده سال آینده روندهای یادگیری تغییر خواهد کرد و در آموزش از طراحی آموزشی به سمت طراحی محیط‌های یادگیری حرکت خواهیم کرد؛ یادگیری به کمک فناوری های انطباقی شخصی خواهند شد؛ در روش سنجش و نوع محتوا تنوع وجود خواهد داشت؛ مالکیت یادگیرنده بر فرایند یادگیری و آموزش بیشتر خواهد شد؛ نظارت ها به کمک فناوری بیشتر خواهد شد و از میزان رسمیت محیط یادگیری کاسته خواهد شد. بر اساس نتایج پژوهش، پیشنهاد می شود زمینه و زیرساخت برای اجرای طراحی محیط‌های یادگیری با تاکید بر روندهای نوظهوری از جمله یادگیری شخصی شده، تنوع محتوا و سنجش، مالکیت یادگیرنده، نظارت با فناوری، کم رنگ شدن یادگیری رسمی و تغییرات آنها در وضعیت محیط‌های آموزشی کشورمان شامل دانشگاه و مدارس فراهم شود و در این زمینه دوره های توانمندسازی برای کاربست این روندها توسط استادان به منظور استفاده در گروه معارف دانشگاه ها طراحی و اجراء شود.
