بحرانهای محیطزیستی و عدم قطعیتهای مرتبط با پیامدهای فعالیتها و برنامههای توسعهای، ضرورت سیاستگذاری بر مبنای اصول پایداری را بیش از پیش نمایان ساخته است. علیرغم کوششهای ارزندهای که برای ارزشگذاری خدمات متنوع اکوسیستمی انجام گرفته است، چگونگی به کارگیری این یافتهها در نظام برنامهریزی و ارزیابی توان اکولوژیک همچنان بهعنوان یک چالش جدی بیپاسخ مانده است. هدف از این مطالعه، استفاده از نتایج ارزشگذاری خدمات اکوسیستمی در فرآیند برنامهریزی فضایی و ارزیابی توان اکولوژیک میباشد. با توجه به اهمیت مناطق ساحلی، جزیره قشم بهعنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. در این پژوهش، ارزیابی توان اکولوژیک با بکارگیری تحلیلهای مکانی مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدلهای ارزیابی اکولوژیک چند عامله انجام شده است. ارزش خدمات اکوسیستمی هر یک از کاربری/پوششهای منطقه مطالعاتی برآورد و نتایج آن در تعیین اولویت کاربریها، مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که جنگلهای مانگرو بیشترین ارزش خدمات اکوسیستمی را در واحد سطح دارند و پس از آن، کاربریهای آببند، سواحل، ساختوساز، آبزیپروری دریایی، کشاورزی، مرتع، ژئوپارک و زمینهای بایر به ترتیب دارای بالاترین خدمات اکوسیستمی هستند. با افزایش ارتباط و نزدیکی کاربری/پوششها به منابع آبی دریا، خدمات اکوسیستمی آنها افزایش مییابد. مراتع به دلیل وسعتی که در منطقه مطالعاتی دارند، دارای بیشترین ارزش کل خدمات اکوسیستمی را در جزیره قشم به خود اختصاص دادهاند. برنامهریزی فضایی و ارزیابی توان اکولوژک جزیره قشم با استفاده از دادههای ارزشگذاری خدمات اکوسیستمی نشان میدهد کاربری توریسم بیشترین وسعت کاربری پیشنهادی را دارد و کاربری/پوشش های کشاورزی-مرتعداری، ساحل، توسعه کشاورزی-توریسم، کشاورزی، توسعه شهری، روستایی و صنعتی، جنگلهای مانگرو، ژئوپارک، آبزی پروری دریایی، شهر، روستا و صنعت-توریسم و آب بند در رتبههای بعدی قرار دارند. تلفیق نتایج ارزشگذاری اقتصادی خدمات اکوسیستمی در ارزیابی توان اکولوژیک و برنامهریزی فضایی، موجب افزایش اثربخشی سیاستگذاریهای آمایشی میگردد.
