مهدی حسین یزدی

در این پژوهش اثرات متقابل نوع فرآوری ذرت (ذرت آسیاب شده در مقابل دانه کامل ذرت) و منابع فیبر (سیلاژ ذرت در مقابل تفاله چغندر) در گوساله‌های شیرخوار مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این پژوهش تعداد 48 راس گوساله هولشتاین در 4 تیمار (تعداد 12 راس در هر تیمار) در نظر گرفته شد. این گوساله‌ها 3 روزه و با میانگین وزنی (6/5±3/40) بودند که در قالب آزمایش فاکتوریل 2×2 بر پایه طرح بلوک کاملاً تصادفی قرار گرفتند. بر این اساس، تیمارهای آزمایشی شامل: 1) خوراک آغازین بر پایه دانه ذرت آسیاب شده (آردی) به همراه 10% تفاله چغندر قند (BP-Mash) 2) خوراک آغازین بر پایه دانه ذرت آسیاب شده به همراه 10% ذرت سیلو شده (Cs-Mash) 3) خوراک آغازین بر پایه دانه ذرت کامل به همراه 10% تفاله چقندر قند (BP-Whole) و 4) خوراک آغازین بر پایه دانه ذرت کامل به همراه 10% ذرت سیلو شده (Cs-Whole) تعریف شدند. گوساله‌ها در روز 64 روزگی از شیر گرفته شدند و این پژوهش تا 79 روز بعد از تولد گوساله‌ها ادامه داشت. نتایج حاصله از این پژوهش نشان داد که گرم ماده خشک در روز، مصرف خوراک آغازین، میانگین افزایش وزن، بازدهی مصرف خوراک، وزن بدن وpH مایع شکمبه تحت تاثیر جیره‌های آزمایشی قرار نگرفتند و اختلاف معنی داری را بروز ندادند. تمایل به معنی داری تحت تاثیر اثرات متقابل میان تیمارها در مصرف گرم ماده خشک در روز مشاهده شد (08/0=P). میزان مصرف خوراک آغازین نیز در دوره‌های پیش (08/0=P) و پس از شیرگیری (06/0=P) و هم‌چنین در کل دوره (08/0=P) تحت تاثیر جیره‌های آزمایشی قرار گرفت ولی اختلاف معنی داری را از خود بروز ندادند. میانگین افزایش وزن روزانه در دوره پس از شیرگیری نیز تحت تاثیر خوراک مصرفی قرار گرفت (05/0=P) هم‌چنین بازدهی مصرف خوراک متاثر از تیمارهای آزمایشی تمایل به معنی داری پیدا کرد (08/0=P). pH مایع شکمبه در روز 79 (06/0=P) و کل دوره (06/0=P) تحت تاثیر اثرات منابع فیبر و ذرت استفاده شده قرار گرفت. اندازه عرض هیپ تنها در روز پایانی آزمایش تحت تاثیر اثر ذرت آسیاب شده به همراه مصرف با تفاله چغندر قرار گرفت و اندک تمایلی به معنی دار شدن نشان داد (05/0=P) و اما آنالیزهای مربوط به اندازه محیط سینه در روز نهایی و کل دوره آزمایش تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند به‌نحوی که در روز نهایی محیط سینه تحت تاثیر اثر متقابل سطوح تیمارهای آزمایشی قرار گرفت (02/0=P) که این اثر متقابل در کل دوره بر روی محیط سینه مشهود بود و اختلاف معنی داری را بین تیمارهای آزماشی نشان داد (01/0> P). دقایق خوردن (08/0=P)، نشخوار کردن (04/0=P) ، (01/0> P) و نوشیدن (05/0=P) رفتارهای غیر تغذیه ای (06/0> P) نیز تحت تاثیر تیمارهای خوراکی متمایل به معنی داری بودند. دوره‌های درمانی (01/0> P) و تعداد داروهای مورد استفاده (03/0=P) وروزهای مایع درمانی (01/0> P) تحت تاثیر اثر منابع فیبر و اثر متقابل بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی داری را بین تیمارهای مختلف از خود نشان دادند. ذرات باقی مانده خوراک در سایزهای 75/4 (07/0=P) و 18/1 (01/0=P) میلی‌متر تنها در اثر منابع فیبر به‌خصوص در تیمارهایی که در آن ها از تفاله چغندر استفاده شده بود تمایل به معنی‌داری را نشان می‌داد. در این میان سایزهای 6/0 (01/0> P)، (03/0=P) و 3/0 (04/0=P) ، pan (01/0=P) میلی‌مترعلاوه‌بر اثر منابع فیبر تحت تاثیر اثر سطوح ذرت نیز قرار گرفتند و تمایل به معنی‌داری را ازخود نشان دادند. در این میان دو سایز ۳۶/۲ (01/0> P) و ۱۵/۰ (01/0> P) میلی‌متر از خوراک باقی‌مانده تحت تاثیر فاکتور ذرت استفاده شده اثرات منابع فیبر و هم‌چنین اثر متقابل بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی‌داری را نشان دادند. نشان داده شد که گلوکز خون تحت تاثیر سطوح نوع ذرت (آسیاب شده در مقابل دانه کامل ذرت) در روز 35 (02/0=P) و هم‌چنین در کل دوره (07/0= P)، تمایل به معنی داری را ازخود نشان داد. تنها آسپارتات آمینو ترانسفراز ودر روز 35 بود که تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی‌داری را ثبت کرد و اثر متقابل میان فرآوری غلات و نوع فیبر مصرفی موجب این اختلاف بود (03/0=P) . نتایج حاصله از این پژوهش نشان داد که منابع مختلف فیبر استفاده شده به‌همراه فرآوری بر روی دانه ذرت و دیگر اجزای جیره می‌توانند اثرات متفاوتی بر عملکرد و تغذیه گوساله‌ها داشته باشد که می تواند هر کدام به‌صورت جداگانه مورد مطالعه قرار گیرد.