مهدی حسین یزدی

مطالعه حاضر با هدف تعیین اثر نوع فیبر (کاه گندم و تفاله چغندر‌قند پرک) و شکل فیزیکی دانه ذرت (ذرت کامل و آسیاب شده) بر رشد و سلامت گوساله‎ شیری انجام شد. به همین منظور، تعداد 48 رأس گوساله هلشتاین شیری ماده (با میانگین وزن بدن 72/2 ± 09/39؛ 4 روز بعد از تولد) به‌طور تصادفی به تیمارهای آزمایشی زیر تخصیص داده شدند: (1) خوراک آغازین با کاه و دانه ذرت آسیاب شده، (2) خوراک آغازین با تفاله چغندر‌قند و دانه ذرت آسیاب شده، (3) خوراک آغازین با کاه و دانه ذرت کامل که 50 درصد دانه ذرت با دانه کامل جایگزین شد و (4) خوراک آغازین با تفاله چغندر‌قند و دانه ذرت کامل که 50 درصد دانه ذرت با دانه کامل جایگزین شد. بعد از شیرگیری در سن 64 روزگی همه گوساله‌ها در جایگاه انفرادی تا سن 79 روزگی نگهداری شدند. نتایج آزمایش نشان داد که ماده خشک مصرفی و خوراک آغازین مصرفی در گوساله‎های تغذیه شده با کاه گندم (WS) در مقایسه با تفاله چغندرقند (BP) در پیش و پس از شیرگیری و کل دوره افزایش یافت (05/0> P) اما وزن بدن بین تیمار‎های آزمایشی یکسان بود. BP در مقایسه با WS بازده خوراک را در طول پس از شیرگیری (05/0>P) و سرتاسر آزمایش (09/0=P) بهبود داد، اما در گوساله‌های WC-WS نسبت به دیگر گوساله‌ها در طول پیش از شیرگیری و کل دوره تمایل به کاهش داشت (09/0=P). pH مایع شکمبه در دوره‌های پس از شیرگیری و سرتاسر آزمایش برای گوساله‌های تغذیه شده با WS (05/0> P) و گوساله‎های تغذیه شده با دانه کامل ذرت (WC) بالا‌تر بود (07/0=P). گوساله‎های تغذیه شده با دانه کامل ذرت بیشتر برای ذرات باقی‌مانده بر روی الک 75/4 و 36/2 میلی‎متر (05/0> P) و بر علیه ذرات باقی مانده بر روی الک 6/0، 3/0 و 15/0 میلی‎متر(05/0> P) انتخاب کردند و گوساله‎های تیمار WC-BP و WC-WS به‎نفع ذرات باقی مانده بر روی الک 75/4 (05/0> P) و 36/2 (08/0=P) میلی‎متری انتخاب کردند. در زمان شیرگیری تنها شاخص قد از جدوگاه برای گوساله‎های تغذیه شده با تفاله چغندر‌قند (07/0=P) و عرض هیپ برای گوساله‎های تغذیه شده با دانه ذرت کامل (05/0> P) بالاتر بود. هیچ رابطه متقابلی بین شکل فیزیکی دانه ذرت و منبع علوفه در رابطه با متغییرهای سلامت (شامل امتیاز مدفوع، روزهای با اسهال و روزهای درمان) مشاهده نشد (05/0 < P). گوساله‌های تغذیه شده با WS زمان بیشتری را صرف خوردن و نشخوار کردن (05/0> P) و زمان کم‌تری را صرف خوابیدن (09/0=P)، رفتار غیرتغذیه‎ای و تمیز کردن (05/0> P) نسبت به گوساله‌های تغذیه شده با BP نمودند. غلظت گلوکز سرم در روز 79 (پس از شیرگیری) در گوساله‎های تغذیه شده با دانه ذرت آردی (GC) بالاتر بود (05/0> P) و در سرتاسر آزمایش نیز تمایل به افزایش داشت (06/0=P)، اما آلبومین در گوساله‎های تغذیه شده با WC تمایل به افزایش داشت (09/0=P). غلظت نیتروژن اوره‌ایی (BUN) و آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) خون در گوساله‌های تغذیه شده با WS در طول دوره پس از شیرگیری و کل دوره به ترتیب بالاتر و کم-تر بود (05/0> P). نتایج آزمایش حاضر نشان داد که تغذیه علوفه کاه گندم در خوراک آغازین گوساله‎های شیری در مقایسه با تفاله چغندرقند مطلوب‎تر است. همچنین داده‎های مربوط به pH شکمبه، رشد اسکلتی و گلوکز خون نشان می‎دهد که تغذیه دانه کامل ذرت در مقایسه با ذرت آسیاب شده می‎تواند باعث بهبود شود.