معصومه نجیب زاده

رودخانه‌ها به‌عنوان زیستگاه‌های متنوع و پویای آب شیرین، نقش کلیدی در حفظ تنوع زیستی دارند و گونه‌های ماهی شاخصی مناسب برای ارزیابی وضعیت اکولوژیک آن‌ها محسوب می‌شوند. این مطالعه با هدف شناسایی و بررسی فراوانی ماهیان رودخانه سفیدآب در استان لرستان انجام شد. نمونه‌برداری در فصل پاییز ۱۴۰2 از سه ایستگاه منتخب در این رودخانه به‌وسیله ابزارهای استاندارد صید صورت گرفت. در مجموع ۴۸ عدد ماهی متعلق به خانواده کپورماهیان جمع‌آوری و زیست‌سنجی شدند. نتایج نشان داد چهار گونه شامل Alburnoides idignensis (19 عدد)، Alburnus sellal (13 عدد)، Capoeta pyragyi (9 عدد) و Barbus lacerta (7 عدد) در رودخانه سفیدآب حضور دارند. بیشترین فراوانی به A. idignensis و کمترین به B. lacerta تعلق داشت. تنوع نسبتاً محدود گونه‌ها می‌تواند ناشی از عوامل اکولوژیک و فشارهای انسانی نظیر تغییر رژیم جریان، برداشت بستر و آلودگی‌های احتمالی باشد. از نظر حفاظتی، ثبت این گونه‌ها به‌ویژه A. idignensis که بومی حوضه دجله است، اهمیت بالایی دارد و می‌تواند مبنای مطالعات فیلوژنتیک و پایش‌های آینده باشد. نتایج این پژوهش نخستین داده‌های مستند درباره ترکیب جامعه ماهیان رودخانه سفیدآب را فراهم کرده و بر ضرورت پایش‌های فصلی و چندساله، سنجش متغیرهای محیطی و به‌کارگیری ابزارهای مولکولی برای مدیریت و حفاظت بهتر تنوع زیستی این رودخانه تأکید دارد.