مقدمه: سنگ آهن یکی از فراوانترین سنگهای معدنی در زمین است که تشکیل آن به تدریج و در طی سالهای طولانی صورت میگیرد. سنگ آهن نمیتواند به طور مستقیم مورد استفاده قرار گیرد و برای استخراج ماده معدنی ارزشمند از آن، باید فرآیندی به نام فرآوری انجام شود. فرآوری سنگ آهن شامل چند مرحله اصلی از جمله شستشو، فرآیندهای شیمیایی و فیزیکی، خشک کردن است که ممکن است باعث تجمع ترکیبات سمی از جمله فلزات سنگین در پساب معدن گردند. معدن حدید گستر یکی از بزرگترین معادن سنگ آهن کشور است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، در محدوده حفاظتشده منطقه کویر مرکزی ایران واقع شده است. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان آلودگی میکروبی و برخی آلودگیهای شیمیایی، به ویژه فلزات سنگین، در آب سد باطله معدن حدید گستر سیرجان و مقایسه آن با آب ورودی به معدن و آب مرحله استخراج است. روش کار: نمونهبرداری سه موقعیت، آب ورودی به معدن، آب مورد استفاده برای استحصال آهن و آب ذخیره شده در سد باطله معدن انجام گردید. بررسی غلظت فلزات سنگین با استفاده از از اسپکتروفتومتر جذب اتمی برای هر سه نمونه و بررسی آلودگیهای میکروبی بر روی نمونه پساب سد باطله از طریق تجزیه و تحلیل متاژنومی براساس 16S rRNA انجام شد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که آب خروجی معدن در قالب پساب سد باطله فاقد هرگونه آلودگی میکروبی بیماریزا برای انسان و سایر موجودات زنده است. همچنین بررسی وجود فلزات سنگین در این موقعیت نشان میدهد که در مقایسه با آب ورودی غلظت فلزات سنگین سمی مانند آرسنیک و سرب کاهش یافته و در مقابل عناصری که مقدار انها در پساب خروجی معدن افزایش داشته فاقد سمیت خطرناک برای محیط زیست، انسان و سایر موجودات زنده هستند. نتیجهگیری: فرآیندهای تصفیه و بازیافت صورت گرفته در معدن حدید گستر به خوبی از انتقال فلزات سنگین سمی و باکتریهای بیماریزا به محیط زیست جلوگیری کرده است.
