سبک زندگی ایرانی و مظهر آن معماری ایرانی طی هزاران سال تکامل یافته ولی از اواخر دورۀ قاجار به طور بنیادین دگرگون میشود. گرچه عوامل متعددی در این دگرگونی نقش داشتند اما بیشک یکی از مهمترین عوامل فعالیت شرکت بیپی )مرئیترین جلوۀ حضور امپراتوری بریتانیا در ایران( در مناطق نفتخیز جنوب بود. بیپی با مشاورۀ شرکتهای معماری بریتانیایی مانند ویلسون ماسون، که پیشتر سابقۀ فعالیت در شهرهای استعماری همچون دهلی نو را داشتند، شرکت شهرهایی شبه استعماری در ایران پدید آورد که هیچ ارتباطی با بافت فرهنگی خود نداشتند. همچنین، این ِ اولین تجربۀ معماری کویهای مسکونی مدرن و زندگی شهری با الگوی غربی در ایران بود. در این پژوهش، با بهرهگیری از راهبرد تفسیری تاریخی و به شیوۀ پژوهش اسنادی، نقش صنعت نفت و در رأس آن کمپانی بیپی، بهمنظور پاسخ به چیستی و چگونگی دگرگونی معماری و سبک زندگی ایرانی، مطالعه میشود. در این تحقیق مشخص میشود که فعالیت کمپانی بیپی در سه پرده، زمینهساز دگرگونی، ابتدا در شهرهای نفتخیز و سپس پایتخت و دیگر شهرها می ِ شود. در پردۀ اول با تبعیض شدید در امکانات رفاهی کارکنان اروپایی و ایرانی، که نوعی تمنای تغییر در میان ایرانیها ایجاد میکند. در پردۀ دوم، از 1303ش کمپانی اقدام به مدرنیزاسیون گستردۀ شهرهای نفتی میکند. در پردۀ سوم، معماری و شیوۀ زندگی مدرن در شهرهایی همچون آبادان و مسجدسلیمان در دیگر شهرها تقلید میشود؛ تقلیدی که ناشی از تبلیغات فراوان است.
