ادبیات آرمانشهری یا اوتوپیایی در مقابل ادبیات پلیدشهری یا دیستوپیایی قرار میگیرد. در این نوع ادبی آیندهای برای جوامع بشری به تصویر کشیده میشود که سرشار از خوشبختی، نشاط، سلامتی و ترقی است. هدف اصلی نویسندگان داستانهای آرمانشهری، بالا بردن آگاهی مردم برای داشتن جامعهای آرام و به دور از هرگونه موانع و مشکلات میباشد. زمینههای پیدایش ادبیات آرمانشهری آثاری هستند که با خوشبینی تمام وضعیتی را رقم زدهاند که ممکن است در زندگی واقعی انسان وجود نداشته باشد. بر این اساس سعی شده است با نگرشی دقیق به ادبیات آرمانشهری، چهار رمان و یک داستان کوتاه از عبدالحسین صنعتیزاده کرمانی که در زمره آثار آرمانشهری میباشند مورد بررسی و تحلیل قرار گیرند. ادبیات اوتوپیایی -به ویژه با اشاره به آثار عبدالحسین صنعتیزاده کرمانی- برای جامعه از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ زیرا ممکن است در بردارنده پیامدهایی برای جوامع بشری باشد که اگر جامعه در تحقق آن پیامدها بکوشد، میتواند از بروز مشکلات و موانع خودداری نماید و به جامعهای بی عیب و نقص دست یابد. این پایان نامه با بحث درباره ریشههای واژه اتوپیا و دیستوپیا، نحوه پیدایش و ظهور ادبیات اوتوپیایی و ویژگیهای مهم این نوع ادبی آغاز میشود و بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی و تحلیل مؤلفههای آرمانشهری در آثار عبدالحسین صنعتیزاده به نامهای «مجمع دیوانگان»، «رستم در قرن بیست و دو»، «عالم ابدی»، «فرشته صلح» و داستان کوتاه «میزان الدروغ» بپردازد. براین اساس نگارنده در این پژوهش، در پی پاسخ به این پرسش است که الگوها، نمونهها یا مؤلفههای ادبیات آرمانشهری در داستانهای عبدالحسین صنعتیزاده کداماند؟ تحلیل ساختاری و روایی آثار آرمانشهری صنعتیزاده کرمانی (با استفاده از رمزگان پنجگانه رولان بارت) چه لایههای معنایی پنهانی را در متن آشکار میسازد و نقش انواع شخصیتها در پیشبرد و القای این مضامین آرمانشهری چگونه قابل تبیین است؟ با توجه به بررسی و تحلیل آثار اوتوپیایی صنعتیزاده، مشخص شد که مواردی مانند آزادی و آزادیخواهی، اختراعمحوری، نظم و هماهنگی، صحت و سلامتی و نبود بیماری، خوشبختی و سعادت، آرامش و آسایش، قانونمندی و قانونگرایی، صلحطلبی، پیشرفت و ترقیپذیری، علممحوری، برابری و برادری، اقتدارگرایی و اراده انسان، نامیرایی و عمر جاودان و نبود جرم و جرم و جنایت از مهمترین مؤلفهها و مضامین آرمانشهری به شمار میروند. پس از بررسی و استخراج مضامین و مؤلفههای آرمانشهری در داستانهای اوتوپیایی صنعتیزاده، نگارنده بر آن شد که به تحلیل و بررسی انواع شخصیت در آثار نامبرده بپردازد و همچنین با استفاده از رمزگان پنجگانه رولان بارت متن داستانهای اوتوپیایی عبدالحسین صنعتی زاده را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد؛ چراکه این روش به ما امکان میدهد تا چگونگی ساختار ایدئولوژیک متن را نه فقط به عنوان یک روایت؛ بلکه به عنوان یک سیستمی که میتواند مجموعه نشانه هایی را در برداشته باشد، رمزگشایی کنیم.
