عصمت یکی از شروط اساسی نبوت و از جمله مسائل بنیادین کلامی است که از دیرباز مورد توجه اندیشمندان اسلامی بوده است. آیات بسیاری از قرآن کریم بدون تصریح به عنوان عصمت، این موضوع را مورد اشاره قرار داده اند. روایات متعددی نیز در شناخت آن، ما را رهنمون بوده اند. شناخت ابعاد و زوایای عصمت، از آن جهت که پایه و اساس دین و فهم معارف اسلامی است؛ دارای اهمیت بوده و عصمت پیامبر اکرم ص در تمام ابعاد و زوایای آن، اهمیتی دوچندان دارد. در یک برآورد کلی، عصمت در دو حوزه تشریعی و فراتشریعی قابل ارزیابی است. حوزه تشریعی بدلیل اهمیت فراوان آن، از ابتدا مورد توجه اندیشمندان بسیاری بوده و کتب متعددی درباره آن به نگارش درآمده است. اما در حوزه فراتشریعی، پژوهش مبسوطی وجود ندارد. این پژوهش با بهرهگیری از منابع کتابخانهای و با روش توصیفی – تحلیلی در صدد بررسی این سوال است که «عصمت فراتشریعی پیامبر اکرم ص از دیدگاه عقل و نقل» چگونه است؟ این بررسی شامل بررسی علم و اراده پیامبر و رابطهی ایندو با عصمت ایشان و بررسی رفتار و گفتار آن حضرت در انجام تکالیف شرعی و بررسی مسئولیتهای اجتماعی و زندگی شخصی ایشان میباشد. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که گفتار و رفتار پیامبر ص در حوزه فراتشریعی که شامل زندگی شخصی، مناصب اجتماعی، داوری ها، تعامل با مردم و افراد خانواده و عمل به وظایف شرعی است، مانند حوزه تشریعی، مصون از گناه، خطا و فراموشی میباشد و شبهات موجود در این رابطه بی پایه و اساس بوده و به دلیل تعارض با قرآن، از نظر دلالی مردود هستند.
