علیرضا پسرکلو

این پژوهش با هدف شناسایی تاکسونومیک و بررسی تنوع زیستی کنه‌های خاکزی استان قم انجام گرفت. در این راستا، طی فصول پاییز، زمستان و بهار سال ۱۴۰۳، تعداد ۴۱ نمونه خاک از هفت ایستگاه نمونه‌برداری با شرایط اکولوژیکی متفاوت (شامل بوستان‌های شهری، یک گلخانه و یک باغچه خانگی) جمع‌آوری شد. کنه‌ها به کمک قیف برلز (Tullgren funnel) از نمونه‌های خاک استخراج و بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناختی و با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر تا سطح جنس و در مواردی گونه شناسایی شدند. بر اساس نتایج، فون کنه‌های منطقه به دو راسته Sarcoptiformes (زیرراسته Oribatida) و Mesostigmata (زیرراسته Monogynaspida) تعلق داشت که در چهارچوب ۱۲ خانواده و 14جنس (از جمله Oribatulidae, Scheloribatidae, Laelapidae, Macrochelidae و Parasitidae) شناسایی شدند. محاسبه شاخص‌های تنوع شانون-وینر و سیمپسون حاکی از سطوح بالای تنوع گونه‌ای و الگوهای متمایز یکنواختی بین ایستگاه‌های مختلف بود. یافته‌ها حاکی از آن است که اکوسیستم‌های خاکی شهری قم از غنای گونهای قابل توجهی در جامعه کنه‌ها برخوردارند و می‌توان از این جوامع به عنوان شاخص‌های زیستی مفیدی برای پایش سلامت خاک و مدیریت پایدار اکوسیستم‌های شهری استفاده نمود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی تاکسونومیکی و ارزیابی تنوع زیستی کنه‌های خاک‌زی در استان قم انجام شد. به این منظور، در طی سه فصل پاییز، زمستان و بهار سال ۱۴۰۳، در مجموع ۴۱ نمونه خاک از هفت زیستگاه با شرایط اکولوژیکی متفاوت شامل بوستان‌های شهری، گلخانه و باغچه خانگی جمع‌آوری گردید. نمونه‌ها به‌وسیله قیف برلیز استخراج و بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناسی با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند. نتایج نشان داد فون کنه‌های منطقه به دو راسته Sarcoptiformes (زیرراسته Oribatida) و Mesostigmata (زیرراسته Monogynaspida) تعلق دارد که در قالب ۱۲ خانواده و چندین جنس از جمله Oribatulidae، Scheloribatidae، Laelapidae، Macrochelidae و Parasitidae شناسایی شدند. محاسبه شاخص‌های شانون و سیمپسون بیانگر وجود تنوع بالا و الگوهای متفاوت یکنواختی در زیستگاه‌های مورد مطالعه بود. یافته‌ها نشان می‌دهد که اکوسیستم‌های خاکی شهری قم واجد غنای قابل‌توجهی از کنه‌ها هستند و می‌توان از آن‌ها به‌عنوان شاخص‌های زیستی کارآمد در ارزیابی سلامت خاک و مدیریت پایدار اکوسیستم‌های شهری بهره برد.