علیرضا پسرکلو

مقدمه: آلودگی‌های شیمیایی آب به عنوان یکی از تهدیدات اصلی جوامع زیستی معرفی شده است. دوزیستان به واسطه چرخه زندگی دوفازی، پوست نفوذ پذیر و لارو آبزی، ارتباط تنگاتنگی با محیط‌های آبی دارند. در مطالعه حاضر، تأثیر آلاینده‌های محیطی موجود در برخی از زیستگاه‌های دوزیستان در اطراف شهرستان‌های اراک و شازند، بر تفریخ تخم و بقای لاروهای وزغ سبز Bufotes sitibundus مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: نمونه تخم‌‌هایی از وزغ سبز B. sitibundus جمع‌آوری و برای مشاهده و بررسی اثر انواع آلودگی‌های فیزیکی و شیمیایی آب بر این تخم‌ها، نمونه آب‌هایی نیز از سه منطقه بعنوان تیمار و یک نمونه کنترل جمع‌آوری شد. پارامترهای فیزیکوشیمیایی از جمله PH، TDS، Salt، EC، DO، BOD، COD و تجزیه عنصری با استفاده از دستگاه ICP در نمونه‌های آب و تعداد شش صفت زیستی از قبیل شاخص رشد، وضعیت فیزیکی، طول دوره انکوباسیون مراحل جنینی-لاروی، ناهنجاری، درصد بقاء و مرگ و میر در نمونه‌های لارو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج و بحث: کاهش معنادار بقا در همه ظروف حاوی آب‌های آلوده نسبت به نمونه کنترل، کاهش رشد در بعضی از ظروف و افزایش رشد در یکی از ظروف پرورش در مقایسه با نمونه کنترل، و بروز ناهنجاری‌ها در دوران لاروی در ظروف تیماردیده شد. با توجه به پژوهش‌های قبلی و نتایج معنادارِ حاصل از پژوهش حاضر می‌توان کاهش درصد بقا، افزایش بروز ناهنجاری‌ها، و تفاوت درصد رشد در ظروف پرورش را به آلودگی شیمیایی آب (COD)، وجود فلزات سنگین و شوری آب نسبت داد.