انقلاب مشروطیت ایرانیکی از مهمترین تحولات سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر ایران است که در اوایل قرن چهاردهم هجری شمسی (اوایل قرن بیستم میلادی) رخ داد. این جنبش که در سال۱۲۸۵هجری شمسی (۱۹۰۶میلادی) به اوج خود رسید، با هدف محدود کردن قدرت مطلقه شاه و برقراری قانون، عدالت و مشارکت مردم در حکومت آغاز شد. این رخداد مهم در تاریخ کشورمان، توسط پژوهشگران مورد بررسی قرار گرفته استکهبه نقش و جایگاه برخی مناطق در این رخداد پرداخته اند و بعضی شهرها به مانند سلطان اباد ( اراک کنونی) کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر به این سوال پاسخ می دهد که نقش سلطان آباد در انقلاب مشروطیت ایران چه بود؟ یافته های پژوهش نشان می دهند که شهر سلطان آباد و قشرهای مختلفی از مردم شهر اعم از علما و روحانیون، شاعران، انجمنها و روزنامه ها، تجار و نظامیان در انقلاب، فعال بودند و این شهر از کانونهای فعالِ حمایت از مشروطه بود.گروههای نامبرده با اقدامات خود، زمینه ساز تحولات مهمی در انقلاب مشروطه شدند. در جریان این تحولات، روحانیون محلی با صدور بیانیهها و سخنرانیهای روشنگرانه، مردم را به حمایت از مشروطه دعوت میکردند. شاعران با سرودن اشعار انقلابی، فضای فرهنگی شهر را به سوی بیداری سوق دادند. انجمنهای مردمی با برگزاری جلسات و صدور اعلامیهها، نقش مهمیدر بسیج عمومی ایفا کردند، روزنامه ها نیز با روشنگریهای خود، جریان انقلاب را پویاتر کردند، گرچه فعالیتهای برخی روزنامه ها و انجمنها به مانند تنی چند از روحانیون، پیامدی معکوس و شاید ناخواسته برجای نهاد. همچنین، حضور فعال تجار در تامین منابع مالی انقلاب، عامل پایداری حرکتهای مردمی شد.شهرِ مذکور گرچه کمتر مورد توجه منابع قرار گرفته است ولی در انقلاب بسیار اثر گذار بود و لازم است نقش آن مورد بررسی دقیقترِ مورخان قرار گیرد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی _ تاریخی و با رویکرد کیفی است. پژوهش حاضر با تکیه بر دادهها و اطلاعات مورد نیاز از منابع مختلفی همچون کتابهای تاریخی، اسناد دوره قاجار، روزنامههای آن زمان، خاطرات شخصیتهای مرتبط، و مقالات علمی گردآوری شدهاند. سپس این دادهها با استفاده از روش تحلیل محتوای تاریخی، مورد بررسی و تفسیر قرار گرفتند تا درک عمیقتری از موضوع حاصل شود.
