عبدالرضا مقدسی

چکیده ارزیابی فرهنگ ایمنی در شرکت پتروشیمی شازند فرهنگ ایمنی به مجموعه‌ای از باورها، ادراکات و ارزش‌هایی گفته می‌شود که کارکنان در رابطه با خطرات درون یک سازمان مانند محل کار یا جامعه به اشتراک می‌گذارند. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی فرهنگ ایمنی در شرکت پتروشیمی شازند انجام گردید. پژوهش حاضر در دو بخش کیفی و کمّی انجام شد. در بخش کیفی ابتدا 51 مولفه برای فرهنگ ایمنی کارکنان توسط ادبیات پژوهش شناسایی گردید. جامعه آماری در بخش کیفی، اساتید دانشگاه‌ها و مدیران و مهندسان شرکت پتروشیمی شازند می‌باشند که توسط نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی، 10 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس به کمک روش دلفی مولفه‌ها غربالگری شده و در نهایت در سه مرحله، 40 مولفه برای فرهنگ ایمنی کارکنان بدست آمد. این مولفه‌ها در 7 بُعد فردی، روانی، رفتاری، موقعیتی (سازمانی)، تعهد مدیریت، محیط کار و مشارکت دسته‌بندی شدند. در بخش کمّی پرسشنامه‌ای شامل 40 سوال برای مولفه‌های فرهنگ ایمنی و دو سوال برای بهبود عملکرد شرکت و دو سوال برای کاهش خطاپذیری کارکنان طراحی گردید. سپس پرسشنامه‌های پر شده توسط همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری تحلیل شدند. جامعه آماری برای پاسخگویی به سوالات پرسشنامه بخش کمی، کارکنان شرکت پتروشیمی شازند می‌باشند. حجم نمونه توسط نمونه گیری تصادفی و فرمول کوکران برابر 348 نفر بدست آمد. نتایج همبستگی نشان داد که مقادیر همبستگی میان مولفه‌های فرهنگ ایمنی بسیار بالا هستند. نتایج تحلیل مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که فرهنگ ایمنی بر بهبود عملکرد شرکت و کاهش خطاپذیری کارکنان به ترتیب به میزان 528/0 و 542/0 تاثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین بار عاملی مولفه‌های فرهنگ ایمنی شامل فردی، روانی، رفتاری، موقعیتی (سازمانی)، تعهد مدیریت، محیط کار و مشارکت به ترتیب برابر 440/0، 383/0، 447/0، 592/0، 391/0، 667/0 و 671/0 می‌باشند. در نهایت، توسط روش تحلیل تم و ابزار مصاحبه، 3 تم اصلی، 7 تم فرعی و 54 شاخص برای استراتژی‌های افزایش فرهنگ ایمنی در شرکت‌های پتروشیمی بدست آمد. تم‌های اصلی عبارتند از آموزش و آگاهی سازی، سیاست گذاری مناسب و تکنولوژی و تجهیزات. کلمات کلیدی: فرهنگ ایمنی، شرکت پتروشیمی، فرهنگ سازمانی، ایمنی