بناهای تاریخی شکوهمند جزئی از میراث فرهنگی و حافظه تاریخی یک کشور هستند که حفظ و صیانت از آنها اهمیت خاصی دارد. در حال حاضر حدود 40 درصد از ساختمانهای کشور را ساختمانهای بنایی تشکیل میدهند و معمولاً نحوهی چیدمان آنها به صورت افقی است. با این حال بناهای تاریخی و باستانی بسیاری وجود دارد که واحدهای بنایی آنها به صورت افقی در کنار یکدیگر قرار نگرفته و با چیدمانهای متفاوتی ساخته شدهاند. سازههای بنایی به دلیل وزن بالا، مقاومت کششی پایین و عدم شکلپذیری کافی، در برابر زلزله بسیار آسیبپذیر هستند و با توجه به قرارگیری ایران در یک منطقه لرزهخیز، تلفات جانی و خسارات سنگینی در طول تاریخ به کشور وارد شده است. بنابراین بررسی رفتار و ارزیابی لرزهای سازههای بنایی و تاریخی به منظور تعیین ظرفیت آنها در برابر زلزله بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در ساختمانهای بنایی تاریخی چیدمانهای متنوعی مانند چیدمانهای اسپانیایی، 90 درجه جناقی، انگلیسی، انباشته و غیره وجود دارد که در مطالعه حاضر برای در نظر گرفتن چیدمانهای دلخواه در مدل عددی از رویکرد میکرو مدلسازی و نرمافزار آباکوس استفاده میشود. هدف از پژوهش حاضر عبارت است از ارزیابی لرزهای به کمک روش تحلیل استاتیکی غیرخطی به منظور بررسی رفتار درون صفحهای دیوارهای بنایی با چیدمانهای راسته، 90 درجه جناقی، سبدی دوگانه، اسپانیایی، انباشته و ترکیبی انباشته-راسته به روش اجزای محدود و با رویکرد ریز مدلسازی ساده شده است. بدین منظور ابتدا مدل عددی یک نمونه دیوار با چیدمان راسته تحلیل و اعتبارسنجی شده است، سپس با توجه به مدل اعتبارسنجی شده، منحنیهای ظرفیت چیدمانهای دیگر با استفاده از تحلیل استاتیکی غیرخطی استخراج میشود و در ادامه با در نظرگرفتن طیف زلزله طرح استاندارد با دوره بازگشت 4۷۵ ساله، ارزیابی لرزهای دیوارها انجام شده است. نتایج نشان داد که دیوارهای با چیدمان 90 درجه جناقی و اسپانیایی مقاومت نهایی بیشتری نسبت به سایر چیدمانها دارند. و دیوار با چیدمان ترکیبی انباشته-راسته دارای کمترین مقاومت در بین چیدمانهای دیگر است. در ارزیابی عملکرد لرزهای چیدمانهای مختلف با طیف زلزله طرح، مشاهده شد که هیچکدام از دیوارهای بنایی با چیدمان آجری مورد مطالعه در مناطق با خطر لرزهخیزی زیاد و خیلی زیاد عملکرد لرزهای مناسبی نداشته و به راحتی دچار خرابی و آسیب میشوند. برای مثال دیوار با چیدمان ترکیبی انباشته-راسته حتی در منطقه با خطر لرزهخیزی کم نیز عملکرد مناسبی نداشته و همچنین عملکرد لرزهای دیوارهای بنایی با چیدمانهای سبدی دوگانه و اسپانیایی در مناطق با خطر لرزهخیزی کم و متوسط قابل قبول است.
