چکیده هدف: در این بررسی ساختار تشریحی برگ چهار جمعیت از گونه Nepeta heliotropifolia مورد بررسی قرار گرفت. تفاوت هایی که در ساختار سلولها و بافت های جمعیتهای مختلف یک گونه گیاهی ضمن تطابق با شرایط زیستگاهی پیش می آید می توانند آغازگر تنوعات درون گونه ای برای گونه زایی باشند. مواد و روشها: از هر جمعیت سه فرد و از هر فرد یک برگ بالغ و سالم از ناحیه میانی ساقه انتخاب شد. برشگیری به روش دستی انجام شد. برش ها رنگ آمیزی مضاعف شدند. نرم افزار های MVSP و SPSS برای بررسی های آماری مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج: در مجموع بیست و دو صفت کمی و کیفی ساختار تشریحی برگ مطالعه شدند. صفات کیفی در بین گونه های مورد مطالعه ثابت بودند ولی آزمون ANOVA تفاوت معنی داری را برای بیشتر صفات کمی مطالعه شده نشان داد. همبستگی های معنی داری بین تعدادی از صفات تشریحی با یکدیگر و عوامل اکولوژیکی زیستگاه ها مشاهده شد. جمعتهای در درخت و نمودار ها از یکدیگر جدا شدند. نتیجه گیری: عوامل محیطی می توانند بر ساختار سلولها و بافتهای جمعیتهای مختلف گیاهان اثر گذاشته و باعث ایجاد تنوعات درون گونه ای می شوند. این تنوعات درصفات تشریحی کمی نمود بیشتری دارد. تفاوت های ایجاد شده در صفات تشریحی جمعیت ها ارتباطی به دوری یا نزدیکی زیستگاه آنها نداشته بلکه میزان شباهت یا تفاوت خصوصیات زیستگاه ها عامل مهمی در ایجاد شباهت یا تفاوت بین جمعیت ها می باشد.
