درباره نظام امامت و شخصیت امامان اهل بیت می توان از منظرهای گوناگون کلامی، قرآنی، عرفانی، فقهی و ... به گفتگو پرداخت. البته هر یک از این رهیافت ها دارای پیروانی و احیاناً هر یک به تنهایی دارای ضعف هایی نیز هست. یکی از این رهیافت ها، رهیافت تاریخی است. از این منظر، اندیشمندان فرهنگ وتمدن اسلامی، امامت را نخستین مسئله سرنوشت ساز در تاریخ اسلام دانسته اند و بر اساس این نگرش کوشیده اند با ابزارها و روش های رایج در دانش تاریخ، به تحلیل آن بپردازند. تحقیق حاضر با روش کتابخانه ای و با پاسخ به سوال اصلی: نقش ابناءالرضا در حفظ و گسترش تشیع در ایران و عراق چه بوده است؟ نقش ابناء الرضا در حفظ و گسترش تشیع در ایران و عراق را مورد بحث و بررسی قرار داده و نتیجه اینکه: ائمه ابناء الرضا (امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری)، در ترویج دین و حفظ آرمان های اسلام، همان وظیفه امام سجاد، و امام باقر را داشتند. ایشان از نظر امامت و ولایت در یک صف بوده، در بارگاه الهی برای تبلیغ دین، تشریح احکام و تعلیم و تربیت اسلامی مسئولیت مستقیمی داشتند. آن ها خط سیر حرکت فکری مسملین را به گونه ای تغییر دادند که عالمان و مدعیان متعصب را به اعتراف و تصدیق این مطلب واداشتند که علم و دانش ائمه ابناء الرضا از منبع علوم نبوت سرچشمه گرفته است و ایشان در مکتب ربوبی تربیت یافته اند. هر امامی با توجه به شرایط زمان، سیره خود را در برخورد با مسائل در نظر می گرفت. از آنجا که تمامی امامان، از منبع واحدی کسب نور می کردند و افکارشان نیز از کانون واحدی سرچشمه می گرفت، بنابراین می توان منشأ این اختلاف را اوضاع و احوال تاریخی زمان حیاتش دانست. این تفاوت روش ها، به منظور روشن نگاه داشتن چراغ پر فروغ ولایت و هدایت، اهمیت ویژه ای می یافت. در حقیقت تمامی ائمه بر سخنی واحد و روشی متحد که همان راه جدّشان رسول خدا است، بوده اند.
