یکی از مهمترین قطبهای بافندگی در ایران، استان مرکزی و به طورخاص منطقه سلطان آباد قدیم یا اراک امروزی است. مکتب قالیبافی اراک، منظومه ای وسیع است که هر منطقه از آن دارای روستاهای کثیری است و در بافندگی و تولید قالیهای متنوع از منظر فن شناختی)شیوه بافت( و زیباشناختی)طرح و نقش، رنگبندی و ابعاد(، قصه ای مجزا دارد. از منظر پژوهش و در بُعد معرفی، قالی بافی اراک با داشتن پیشینه ای غنی در تولید و صادرات قالی، مورد غفلت واقع شده است. در این مقاله سعی بر آن است تا ضمن معرفی مکتب قالیبافی اراک، سه کانون بافندگی از این مکتب یعنی ساروق)کانون قالیهای افسانه ای و صاحب برند جهانی(، مشکآباد و محل معرفی و نمونه های برجسته ای از طرحها و نقشه های این مناطق که رواج و معروفیت بیشتری دارد، معرفی، بررسی و تحلیل شود. یافتههای این پژوهش نشان می دهد، مهمترین و برجسته ترین طرحها و نقشه های قالی ساروق، طرح لچک و ترنج است که در انواع بی شماری از شکلها و رنگبندی های گونه گون طراحی، تولید و صادر شده-است. همچنین طرح های رایج در منطقه مشکآباد شامل طرح قدیمی و اصیل گل حنا و نیز طرحهای تَرَمِذ و بازوبندی است و از طرحهای برجسته محل)قالیهای محلی و درشتبافت(، به طرح و نقشه ای افشان و ترنج لوزی اشاره کرد. مهمترین یافته اینکه، مکان و منطقه ای به نام "محل" وجود ندارد و این نام در واقع به قالیهای محلی و درشت بافتی گفته میشود که غالباً تا پیش از استقرار شرکتهای داخلی و خارجی، جهت تولید قالیهای نفیس و صادراتی و بعد از آن بافته میشد، گفته میشود. این تحقیق از نوع بنیادین و روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی است. شیوه گردآوری دادهها غالباً میدانی و در بخشی محدود، کتابخانه ای است.
