بذر اکثر گیاهان دارویی در شرایط طبیعی دارای خواب میباشند، بنابراین شناخت عوامل موثر بر خواب بذر و ایجاد شرایط بهینه برای جوانه زنی آنها برای کشت گسترده گیاهان دارویی لازم میباشد. زرین گیاه (بادرنجبویه دنایی) انحصاری ایران است و گیاهی مهم (در حال انقراض) از خانواده نعناعیان است. این تحقیق به منظور یافتن موثرترین تیمار جهت شکستن خواب بذر زرین گیاه که از مشکلات عمده زراعت آن در سطح وسیع و یا احیا در عرصههای طبیعی آن است صورت گرفت. تیمارهای آزمایش شامل خراش دهی با سمباده، اسید سولفوریک 95% (در دو زمان 3 و 6 دقیقه و تلفیقی از این دو تیمار)، اسید جیبرلیک (125، 250و 500 میکروگرم بر میلی لیتر)، نیتراتپتاسیم (2/0 و 4/0 درصد در 2 بازه زمانی) و همچنین سرمادهی مرطوب (در دمای 5 درجه سانتیگراد به مدت 24، 48و 72 ساعت) در مقایسه با شاهد (آبجاری در دو بازده زمانی 24 و 48 ساعت) انجام شد. آزمایش در قالب یک طرح کاملأ تصادفی اجرا گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که در بین تیمارها استفاده از خراشدهی با سمباده و استفاده از اسید سولفوریک بیشترین اختلاف معنیداری در سطح یک درصد بر درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، شاخص ویگور، وزن تر و خشک ساقه و وزن تر و خشک ریشه را داشت. نتایج نشان داد که تیمار اسیدسولفوریک به مدت سه دقیقه باعث افزایش معنی داری در میزان جوانهزنی بذور نسبت به شاهد و سایر تیمار های دیگر گردید نتایج یافتهها نشانگر این است که وجود پوسته سخت و موسیلاژ زیاد به عنوان یک مانع فیزیکی است و از طریق ممانعت از گسترش رویان و یا از طریق ایجاد محدودیت در جذب آب و تبادلات گازی به عنوان عوامل محدود کننده جوانهزنی عمل میکند. بنابراین اعمال یکسری از تیمارها نظیر خراش دهی بذر و تیمارهای هورمونی نظیر جیبرلین جوانه زنی بذر زرین گیاه را بهبود می بخشد.
