مهرناز حاتمی

چکیده مقدمه: دستیابی به تولید بهینه گیاهان دارویی همراه با پایبندی علمی به اصول کشاورزی پایدار از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف: بررسی اثر قارچهای مختلف میکوریزا و کود زیستی بیوفسفر بر خصوصیات مرفولوژیکی، عملکرد، اجزاء عملکرد و کمیت و کیفیت اسانس زیره سبز. روش بررسی: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل تلقیح با سه گونه مختلف از قارچهای میکوریزا و عدم تلقیح به عنوان شاهد) و کاربرد بیوفسفر (تلقیح بذر، تلقیح Glomus mosseae, Glomus interradices, Glomus hoi) بذر + محلول پاشی و عدم استفاده به عنوان شاهد) بود. صفات ارتفاع بوته، قطر سایه انداز، تعداد (P < 0/ نتایج: نتایج نشان داد اعمال تیمارهای آزمایشی موجب افزایش معنیدار ( 01 ساقههای جانبی و تعداد چتر در بوته، چترک در چتر، دانه در چتر، دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و درصد اسانس در مقایسه با شاهد شد. بیشترین میزان صفات ارتفاع بوته، قطر سایه انداز، تعداد ساقههای جانبی، چتر در بوته و درصد اسانس از و بیشترین درصد G. interradices حاصل شد. همچنین، بیشترین درصد و عملکرد اسانس از تیمار G. interradices تیمار ترکیبات اصلی اسانس (کومین آلدهید، پارامنتا- 1و 4-دین- 7-ال، گاما ترپینن، گاما ترپینن- 7-ال، بتاپینن، پاراسیمن و میرسن) از حاصل شد. G. hoi و G. mosseae تلقیح دو گونه و محلول پاشی بیوفسفر بیشترین میزان G. interradices نتیجهگیری: در مجموع و مطابق با اثرات متقابل، کاربرد هم زمان درصد و عملکرد اسانس را در گیاه زیره سبز تولید نمود.