گیاه کاسنی به عنوان یکی از منابع اصلی تولید اینولین در سطح صنعتی_تجاری شناخته شده است. میزان اینولین گیاه و ویژگی های عملکردی آن به ژنتیک گیاه، مبدا، شرایط اکولوژیکی رشد، زمان برداشت، روش استخراج و فرآیندهای پس از استخراج بستگی دارد. در پژوهش حاضر 60 ژنوتیپ کاسنی از استان مرکزی در سال 1399، مورد بررسی قرار گرفتند. در مرحله اول، صفات مورفولوژیکی و خصوصیات کمی و کیفی ژنوتیپ های منتخب، مورد ارزیابی قرار گرفتند.در بین ژنوتیپ های مورد بررسی صفت ارتفاع گیاه بیشترین تنوع را داشت.کم ترین تنوع مربوط به صفت وزن سرشاخه ها در بین ژنوتیپ های مورد بررسی بود. در مرحله بعد، ترکیبات اسانس سرشاخه ها و همچنین میزان اینولین به دست آمده از ریشه های ژنوتیپ های منتخب مورد بررسی قرار گرفتند. استخراج اسانس با استفاده از روش تقطیر با آب و دستگاه کلونجر انجام شد. به منظور شناسایی و جداسازی ترکیبات موجود در اسانس از دستگاه GC و GC/MS استفاده شد. همچنین استخراج و آنالیز اینولین از ریشه های ژنوتیپ های مورد بررسی، مطابق پروتکل آزمون کربوهیدرات بر حسب اینولین شرکت باریج اسانس انجام گردید. طبق نتایج به دست آمده جمعیت های غینر، توره، آستانه، گلپایگان، فرج آباد، زالیان و حشمتیه ترکیبات اسانس مشابه ولی با درصدهای متفاوت داشتند و دو جمعیت ورچه و دربند نیز از نظر ترکیبات مشابه یکدیگر بودند ولی درصد ترکیبات در این دو جمعیت متفاوت بود. از طرفی نتایج آنالیز اینولین نشان داد که توده حشمتیه_ریحان با مقدار (61/57 میلی گرم) اینولین، بیشترین مقدار اینولین در بین ژنوتیپ های مورد بررسی را دارد. کمترین میزان اینولین نیز با مقدار (33/3 میلی گرم) مربوط جمعیت فرج آباد بود.
