منصور قربان پور

سابقه و هدف: تغییرات اقلیمی و تغییر الگوی بارش تهدید جدی برای تأمین منابع غذایی جمعیت در حال افزایش جهان میباشد، به طوریکه کمبود منابع آبی در حال حاضر امنیت غذایی و رونق اقتصادی بسیاری از مناطق دنیا را با محدودیت مواجه کرده است. یکی از راهکارها با افزایش بهره وری آب کشت گیاهان دارویی مقاوم به خشکی است. مرزه جنگلی یکی از گیاهان دارویی بومی ایران است که حاوی ترکیبات دارویی و شیمیایی ارزشمند است. از این رو پژوهش با هدف بررسی روند تغییرات آنزیمهای آنتیاکسیدانی دو تیپ شیمیایی مرزه جنگلی تحت تنش خشکی و آبیاری مجدد و هم چنین محلولپاشی سلنیم انجام شد. مواد و روشها: در بررسی حاضر از تیپ های شیمیایی مرزه جنگلی کارواکرول/تیمول/ پاراسیمین )تیپ شیمیایی درکش( و تیمول/پاراسیمین/کارواکرول )تیپ شیمیایی پونو(، با کد هرباریومی MPH-1347 استفاده قرار شد. آزمایش در قالب آزمایش کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی انجام شد. سطوح خشکی در 3 سطح )شاهد، تنش متوسط ) 25 روز بدون آبیاری( و تنش شدید ) 40 روز بدون آبیاری(، محلولپاشی سلنیم در 3 سطح ) 0 ، 5 و 20 میلی گرم( انجام شد. آبیاری مجدد بلافاصله پس از تنش خشکی انجام شد. به منظور اندازه گیری تغییرات فعالیت آنزیمی در مرزه جنگلی در انتهای تنش دوره خشکی و به ترتیب 1 و 5 روز پس از آبیاری مجدد، از گیاهان آزمایشی نمونه برداری شد. یافته ها: آبیاری مجدد به عنوان سازوکاری برای ترمیم کارکردهای فیزیولوژیکی که در اثر تنش آب کاهش یافته است عمل میکند. به عبارتی بازیابی یک مؤلفه مهم برای سازگاری گیاهان به خشکی میباشد. در بررسی حاضر خشکی اثر معنیداری بر فعالیت اغلب آنزیمهای آنتی اکسیدانی مطالعه شده تیپ های شیمیایی مرزه جنگلی )به غیر از کاتالاز در تیپ شیمیایی پنو( نداشت. هم چنین واکنش قابل توجهی نسبت به سطوح محلولپاشی سلنیم در شرایط تنش خشکی مشاهده نشد. بررسی روند تغییرات فعالیت آنزیمها قبل و بعد از آبیاری مجدد نشان داد که اگرچه آبیاری مجدد روند کاهشی غیرمعنیداری بر فعالیت آنزیمی داشت، با این وجود در کوتاهترین زمان ممکن فعالیت آنزیمها به شرایط قبل از آبیاری مجدد رسیده و پایدار شدهاند، که بیانگر مقاومت بالای این گیاه به خشکی است. هم چنین واکنش گیاه به سطوح خشکی و تیمارهای حمایتی در دو تیپ شیمیایی روند تقریبا مشابهای داشت. نتیجهگیری: عدم واکنش آنزیمهای آن