پویا زکیان

امروزه سیستم‌های سازه‌ای گوناگونی طراحی و ساخته می‌شوند که سازه‌های فضا‌کار نوعی از این سیستم‌ها هستند که به فرم‌های گوناگونی همچون گنبدی، چلیکی، تخت و ... هستند. گنبد‌های مشبک، سیستم‌های فضاکار متشکل از یک یا چند لایه هستند که در تمامی جهات به شکل قوسی دیده‌ می‌شوند. سازه‌های فضاکار گنبدی دارای فرم‌های مختلف دیاماتیک، ژئودزیک، اسکالپ و ... هستند. از جمله مزایای گنبد‌های فضاکار مشبک می‌توان به وزن کم، درجه نامعینی بالا، صلبیت زیاد و هندسه جذاب اشاره نمود. مهندسین سازه به دلیل رفتار خوب این نوع سیستم سازه‌ای در برابر بار‌های گوناگون، و معمار‌ها به دلیل زیبایی هندسه آن‌ها، به این گروه از سازه‌ها روی آورده‌اند. در این پژوهش، پاسخ لرزه‌ای گنبد با فرم اسکالپی با استفاده از نرم‌افزار SAP2000 ارزیابی می‌شود. برای این هدف، گنبد اسکالپی مدل‌سازی و راستی‌آزمایی شده است. به منظور ارزیابی لرزه‌ای این گنبد از روش تحلیل دینامیکی فزاینده (IDA) چند‌‌مولفه‌ای (با دو مولفه افقی و یک مولفه عمودی) استفاده شده است که برای این هدف 11 رکورد زلزله بر اساس آیین‌نامه FEMA P695 انتخاب و به‌کار‌گرفته شده‌اند. برای انجام این تحلیل، در ابتدا پارامتر شدت لرزه‌ای از یک مقدار بسیار کوچک برای بررسی رفتار ارتجاعی تا سطح مشخصی از شدت لرزه‌ای برای بررسی رفتار غیر‌ارتجاعی تا حد خرابی، مقیاس گردید. هر بار، این ضریب مقیاس به رکورد زلزله اعمال گردید و تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی غیر-خطی انجام شد. نتایج نشان می‌دهد که رفتار سازه تحت اثر رکورد‌های مختلف با توجه به شدت زلزله و مدت آن متفاوت است. همچنین مشاهده می‌شود که که این نوع سازه گنبدی رفتار مناسبی در برابر زلزله دارد.