محمد افروغ

این مقاله حاصل یک کار میدانی است که درباره مستندنگاری و معرفی ابعاد فن‌(دانش بومی) و زیباشناختی قالی روستای جیریا به-عنوان فعال‌ترین کانون بافندگی در استان مرکزی و با داشتن و برپا بودن قریب به پانصد دار قالی، به نگارش درآمده‌است. کیفیت و کمیت بافت، مهم‌ترین ویژگی قالی جیریاست که یکی از نشان‌های مهم قالی ایران است که به خوبی معرفی نشده‌است. جیریا در بخش ساروق از توابع اراک و استان مرکزی است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که انواع طرح و نقشه‌های بومی و رایج در نظام بافندگی جیریا کدام است و به چند طبقه تقسیم می‌گردد. بر این مبنا، بررسی، مستندنگاری، شناسایی، تحلیل و معرفی انواع طرح و نقشه‌های این کانون فعال بافندگی، هدف این مقاله است. یافته‌های این جستجو حاکی از آن است که نقشه‌های متنوع قالی جیریا شامل سه طبقه: طرح‌ها و نقشه‌های بومی، طرح‌ها و نقشه‌های غیربومی و نقشه‌هایی که توسط طراحان معاصر طراحی و عرضه گشته، می‌باشد. این پژوهش از نوع بنیادین و روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی است. شیوه گردآوری داده‌ها به‌صورت میدانی است.