1403/06/18
محمد افروغ

محمد افروغ

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: https://orcid.org/0000-0002-4866-8232
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی: دانشگاه اراک، ساختمان دکتر حسابی، گروه فرش
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
مکتب فلزکاری مصر(قاهره) در دوره مملوک ها
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده
کلیدواژه‌ها
مصر، مملوک، فلزکاری، فن ساخت، تزئین.
سال 1397
مجله نگارينه هنر اسلامي
شناسه DOI
پژوهشگران محمد افروغ

چکیده

مکتب فلزکاری مصر و به طور مشخص قاهره، یکی از قطب های تولید آثار فلزی در جهان اسلام به ویژه در دوران مملوکی ها است که توانست در فضای آرام جامعه آن روزگار، آثار کیفی و کمی برجسته ای هم به لحاظ کاربرد و هم بُعد زیباشناختی تولید و عرضه کند. شباهت آثار فلزی مصری با آثار تولید شده در مکتب فلزکاری موصل، نشان از ارتباط نزدیک و تنگاتنگ دو مکتب و به ویژه تأثیرپذیری و الگوبرداری هنرمندان مصری در فرایند ساخت، شکل دهی، تزئین و موضوعات تزئین، از آثار موصلی است. آثار فلزکاری مصر ضمن حفظ هویت خاص خود، متأثر از مکتب فلزکاری موصل و شیوه های ساخت و تزئینِ آن است. پرسش مرتبط با پژوهش حاضر، این است که ابعاد فن شناختی(مواد و شیوه های ساخت و تزئین) و هم چنین ابعاد زیبایی شناختی(انواع تزئینات و محتوای تزئین) در آثار فلزی مصری کدام است؟ یافته های تحقیق به طورکلی چنین است : شیوه تولید(بُعد فن شناختی) و تزئین(بُعد زیباشناختی)در مکتب فلزکاری مصر برگرفته از مکتب فلزکاری موصل است. آثار فلزی مصری به شیوه قالب گیری و ریخته گری به عنوان یکی از عمده ترین و مهم ترین روش های ساخت آثار فلزی، تولید شده-اند. هم چنین با استفاده از شیوه ترصیع کاری یا خاتم کاری و یا فلزکوبی(قراردادن فلز نقره و طلا در زمینه مس یا مفرغ)، تزئین و آراسته شده اند و انواع تزئینات انسانی(اسب سواران و شکارچیان)، جانوری(حیوانات و پرندگان)، گیاهی(انواع گل و بوته های انتزاعی)، هندسی(انواع شکل ها) و خط نگاره ها(انواع کتیبه های نوشتاری) بر بدنه آثار قاهره کنده کاری شده است. هم-چنین بیش ترین تزئینات شامل خط نگاره ها و عناصر نوشتاری و در بُعد موضوعات تزئین شکار و رقص از مهم ترین و برجسته-ترین موضوعات و مضامین به کار رفته در آثار فلزی قاهره به کار رفته است. در این مقاله هشت اثر ساخت مکتب فلزکاری مصر از منظر فن شناختی و زیباشناخی مورد مطالعه، بررسی، تحلیل و معرفی قرار می گیرد. این آثار در موزه های ویکتوریا و آلبرت، مجموعه نوحدالسعید و موزه هنرهای اسلامی قاهره نگهداری می شوند. تحقیق حاضر از نوع بنیادین و روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و روش گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای و جستجو در موزه هاست.