اناریجه (Froriepia subpinnata [Ledeb.] Baill.) متعلق به خانواده چتریان است که داری اثرات ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی قوی می باشد. در این تحقیق تنوع مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه اناریجه از پنج رویشگاه طبیعی در استان گیلان شامل سنگر، سرولات، املش، چابکسر و اوشیان با استفاده از روش های آماری چند متغیره بررسی شد. بدین منظور، تعداد پنج بوته از هر پنج منطقه به صورت تصادفی برداشت و صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی آن ها بررسی شد. تفاوت معنی دار در سطح یک درصد در میان صفات مورفولوژیکی در بین جمعیتها مشاهده گردید. نتایج نشان داد که قطر بوته همبستگی مثبت و معنی داری با طول برگ در سطح یک درصد (99/0=r) دارد. همچنین همبستگی مثبت و معنی داری بین قطر طوقه و تعداد برگ (75/0=r) مشاهده گردید. نتایج همبستگی مطالعه بیوشیمیایی نشان داد که میزان قند محلول همبستگی مثبت با میزان فلاونوئید کل دارد و محتوی فنول کل همبستگی مثبت با فعالیت آنتی اکسیدانی (DPPH) دارد. با توجه به نتایج آنالیز اسانس توسط GC و GC/MS، تعداد 20 ترکیب در اسانس گیاه شناسایی شد. سه ترکیب میرسنون، لیمونن و ترپینولن بیش ترین میزان ترکیبات را به خود اختصاص دادند. اوشیان با 6/41 درصد بیش ترین میزان میرسنون، منطقه چابکسر با 1/27 بیش ترین میزان لیمونن و منطقه سنگر با 1/28 درصد بیش ترین مقدار ترپینولن را به خود اختصاص دادند. همچنین، منطقه سنگر با 8/99 درصد کل اسانس، بیش ترین مقدار اسانس کل را داشت که به عنوان یک صفت مهم می تواند در برنامه های اصلاحی و اهلی سازی مورد استفاده قرار گیرد.
