تنش آبی یکی از عوامل محدود کننده رشد گیاهان میباشد. به منظور بررسی اثر کیتووزان و نوانوکیتوزان بور گیواه سویاهدانه ( Nigella sativa L. ( تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامول تاواد ی در مزرعوه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال 1395 اجرا گردید. کرت اصلی شامل محلولپاشی با کیتووزان، نوانو کیتوزان و شاهد و کرت رعی شامل ارقام اراک، آذربایجان، سمیرم، یاسوج و تربتحیدریه بود. از ابتدای کاشت تا مرحله گلودهی آبیواری منظم وسپس آبیاری قطع و اقدام به محلولپاشی شد. بعد از ظهور 80 درصد گلچه در مزرعوه نمونوه بورداری از کرتهوا انجوام و صفات تعداد شاخههای رعی، تعداد کپسول در گیاه، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و درصد روغن مورد ارزیابی قرار گر ت. درصد روغن و درصد اسیدهای چرب با استفاده از روش کروماتوگرا ی گازی اندازه گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که اعمال تونش خشکی اجزاء عملکرد سیاهدانه را کاهش داد ولی سبب ارتقاء اکتورهای کیفی همچوون درصود روغون و برخوی از اسویدهای چرب شد.بیشترین درصد روغن دانه در رقم آذربایجان ) 76 / 28 درصود ( و کمتورین در رقوم سومیرم ) 39 / 26 درصود ( مشواهده گردید.رقم یاسوج را میتوان به واسطه داشتن مقادیر بالای تعداد کپسول، وزن هزار دانه و وزن در متر مربع به عنوان رقم متحمل به تنش خشکی در نظر گر ت. تاثیر نانوکیتوزان در تعدیل اثرات ناشی از تنش بهتر از کیتوزان بوود . ارقو ام آذربایجوان و سومیرم بیشترین مقدار اولئیکاسید )امگا 9 (، رقم یاسوج بیشترین مقدار لینولئیک اسید )امگا 6 ( و ارقو ام تربوت حیدریوه و اراک بیشوترین مقدار لینولنیک اسید )امگا 3 ( را به خود اختااص دادند.
