منصور قربان پور

آلکالوئیدهای تروپانی نظیر اسکوپولامین ( 4 آنتیکولینرژیک، رقابت با گیرندههای موسکارین و همچنین استفاده در درمان بیماریهای مختلف از مهمترین متابولیتهای ثانویه گیاهی در صنعت داروسازی میباشند. آلکالوئیدهای اسکوپولامین، هیوسیامین و آتروپین جزء مهمترین آلکالوئیدهای تروپانی میباشند که به عنوان داروهای ضدکولیک و اسپاسمولیتیکی در دستگاه گوارش و دفع ادرار مورد استفاده قرار گرفتهاند. آلکالوئیدهای تروپانی ترکیبات فیتوشیمیایی طبیعی هستند که در هفت خانواده مختلف گیاهی وجود دارند. این ترکیبات، متابولیتهای ثانویه اصلی میباشند. منبع اصلی ماده خام (Atropa belladonna) و شابیزک (Hyoscyamus niger) گیاهان خانواده سولاناسه مانند بذرالبنج است که حاوی 2 الی 4 درصد آلکالوئید (بیش از 60 Duboisia spp. برای تولید آلکالوئیدهای تروپانی در جهان برگهای گیاه درصد آن اسکوپولامین و 30 درصد آن هیوسیامین) میباشد. روشهای رایج آنالیز آلکالوئیدهای تروپانی شامل کروماتوگرافی گازی، کرومانوگرافی مایع با کارآیی بالا و الکتروفورز مویینه میباشد، که در حال حاضر کروماتوگرافی مایع متداولترین روش برای آنالیز پوتریسین متیل ترانسفراز -N این ترکیبات است. آنزیمهای مختلفی در بیوسنتز آلکالوئیدهای تروپانی دخالت دارند که در این بین نقش کلیدی دارند. به منظور افزایش بیوسنتز این (H6H) و هیوسیامین 6-بتا هیدروکسیلاز II و I تروپینون ردوکتاز ،(PMT) h6h و pmt آلکالوئیدهای مهم، تحقیقات گستردهای روی دستکاری ژنهای بیانکننده آنزیمهای کلیدی مسیر بیوسنتزی مانند ژنهای تمرکز شده است. اگرچه برای افزایش کارآیی بیوسنتز این متابولیتها، تحقیقات بیوتکنولوژیکی و زراعی بسیاری انجام شده است، اما انجام مطالعات بیشتر ضروری است. این مقاله با هدف ارائه مروری جامع بر این نوع آلکالوئیدهای تروپانی ارزشمند نگارش شده است. گلواژگان